حذف آلودگی از یک سطح مستلزم صرف انرژی مکانیکی و شکستن پیوند بین آنها می باشد. انرژی مکانیکی مورد نیاز برای شستشوی سطوح غالبا از طریق سایش دستی یا مکانیزه تأمین می گردد. در اغلب عملیات شستشو از آب بعنوان حلال آلودگی و سست کننده پیوند آن با سطح استفاده می شود. آشنایی بیشتر با ویژگی های فیزیکی و شیمیایی سطوح و آلودگی های مختلف منجر به تولید موادی گردیده است که به تنهایی یا در ترکیب با آب می توانند پیوند بین آلودگی و سطح را به نحو قابل توجه تضعیف نموده و بخشی از انرژی مکانیکی مورد نیاز را با انرژی فیزیکوشیمیایی، جایگزین نمایند، این مواد تحت عنوان مواد شوینده شناخته می شوند. کاربرد این مواد چه در شیوه های سنتی نظافت و چه در ترکیب با دستگاه های نظافت صنعتی مکانیزه و مدرن همچون اسکرابر، پولیشر و واترجت موجب افزایش کیفیت و سرعت عملیات می گردد.عملکرد مواد شوینده محدود به شستشوی سطح نبوده و بعضی از مواد شوینده صنعتی پس از اعمال به سطح همانند یک لایه محافظ عمل میکنند. این لایه محافظ از سطح در برابر فرآیندهای مخربی همچون زنگ زدگی و خوردگی جلوگیری مینماید و به این ترتیب به حفظ کیفیت سطح کمک مینماید. برخی دیگر از مواد شوینده صنعتی ، میزان جذب آلودگی بر روی سطح را کاهش میدهند و از این طریق فرآیند نظافت و شستشوی در دفعات بعدی را تسهیل مینمایند. دسته دیگری از مواد شوینده صنعتی برای استفاده در محیطهای نیازمند سطح بهداشت بالاتر طراحی شده اند و در عملیات ضدعفونی کردن سطوح مورد استفاده قرار می گیرند.
انواع مواد شوینده صنعتی
اگر چه برخی از مواد شوینده صنعتی برای هر نوع سطح و حذف هر نوع آلودگی قابل استفاده هستند اما اکثر مواد شوینده صنعتی به منظور استفاده بر روی نوع خاصی از سطوح و بر طرف کردن آلودگی خاص طراحی و تولید شده اند. بر این اساس مواد شوینده صنعتی را میتوان به چند دسته کلی تقسیم نمود.
مواد شوینده صنعتی قلیایی که پرکاربردترین نوع مواد شوینده هستند و در حذف آلودگیهای چرب و روغنی عملکرد مناسب نشان میدهند. این نوع مواد شوینده صنعتی به دلیل داشتن خاصیت قلیایی موجب صابونی شدن چربی ها و خنثی سازی اسیدهای موجود در انواع بسیاری از آلودگیها میشوند. این مواد در رفع آلودگیهای مختلف به ویژه آلودگی قرار گرفته بر روی سطوح کف مناسب میباشند. همچنین به دلیل توانایی بالای این رده از مواد شوینده صنعتی در حذف چربیها این مواد بصورت گسترده در هتلها، رستورانها، آشپزخانههای صنعتی و ... مورد استفاده قرار میگیرند.
مواد شوینده صنعتی اسیدی قادر به حذف املاح مینرالی میباشند و بنابراین برای شستشوی رسوبات ناشی از سختی آب قابل استفاده میباشند. البته باید توجه نمود که این مواد غالبا برای استفاده بر روی سطوح استیل طراحی و تولید شده اند و برای کاربرد بر روی سطوح فلزی مناسب نیستند.
مواد شوینده صنعتی خنثی قابلیت اسیدی یا قلیایی بالا نمیباشند در نتیجه استفاده از آنها بر روی انواع سطوح بدون ایجاد خطر برای سطح امکان پذیر است. البته باید توجه نمود که این مواد شوینده صنعتی توانایی بالایی در رفع آلودگیهای بسیار عمیق ندارند و بهتر است در عملیات نظافت عمومی و روزانه بر روی سطوح حاوی آلودگی کم مورد استفاده قرار گیرند.
مواد شوینده صنعتی ضدعفونی کننده قادر به از بین بردن باکتریها، میکروبها و قارچها هستند و برای استفاده در محیطهای نیازمند سطح بالای بهداشت تولید شدهاند. این مواد برای استفاده در رفع آلودگیهای عمیق و سرسخت مناسب نیستند و بهتر است در مراحل پایانی عملیات نظافت و شستشو و به منظور ضدعفونی کردن سطح مورد استفاده قرار گیرند.
انتخاب مواد شوینده صنعتی مناسب
استفاده از مواد شوینده صنعتی تخصصی کیفیت عملیات را به نحو قابل توجه افزایش داده، موجب کاهش میزان مصرف مواد شوینده گردیده و در نتیجه ضمن کاهش هزینهها به محافظت از محیط زیست کمک مینماید. بر این اساس هنگام انتخاب مواد شوینده صنعتی مناسب باید به پارامترهای زیر توجه نمود.
نوع آلودگی
یکی از مهمترین پارامترها در انتخاب یک ماده شوینده صنعتی مناسب توجه به نوع آلودگی است. تولیدکنندگان معتبر مواد شوینده صنعتی برای هر نوع آلودگی اعم از آلودگیهای چرب، گریس، رسوبات مینرالی و .. یک شوینده تخصصی عرضه کردهاند.
نوع سطح
هنگام انتخاب مواد شوینده صنعتی باید نوع سطح به دقت مورد توجه قرار گیرد. عدم استفاده از ماده شوینده صنعتی متناسب با سطح، نه تنها موجب حذف آلودگی از سطح نمیگردد بلکه ممکن است آسیب دیدگی سطح را به همراه داشته باشد. برخی از مواد شوینده صنعتی تنها بر روی استیل قابل استفاده بوده و کاربرد آنها بر روی سطوح فلزی میتواند موجب آسیب دیدگی سطح شود. مواد شوینده صنعتی قابل استفاده بر روی سطوح چوبی، سنگ، سرامیک، آسفالت، شیشه، سطوح پلاستیکی، منسوجات و ... متفاوت است.
نوع عملیات
برای انتخاب مواد شوینده مناسب باید به نوع عملیات توجه نمود. ماده شوینده مورد نیاز برای رفع آلودگیهای عمیق و نظافت و شستشوی روزانه متفاوت است. همچنین برای جلادهی سطح باید از نوع خاصی از مواد شوینده صنعتی استفاده نمود.
روش استفاده
هنگام استفاده از مواد شوینده صنعتی باید به این نکته توجه نمود که آیا مواد شوینده انتخاب شده با روش مورد استفاده متناسب است یا نه. برخی از مواد شوینده صنعتی با دستگاههای نظافت مکانیزه همانند اسکرابر و واترجت قابل استفاده هستند حال آنکه استفاده از برخی مواد شوینده با تجهیزات نظافتی مکانیزه می تواند موجب آسیب دیدگی دستگاه شود.